Yaklaşık dokuz ay aranın ardından, Rusya’nın yaptırımlar altındaki dev enerji projesi Arctic LNG 2 yeniden faaliyete geçti. ABD, AB ve Birleşik Krallık tarafından yaptırıma tabi tutulan “Iris” (IMO 9953523) adlı LNG gemisi, terminalden 2025’in ilk yüklemesini gerçekleştirdi. Bu sevkiyat, hem projenin yeniden devreye alındığını hem de Rusya’nın gölge filo kullanarak ihracata devam etme kararlılığını gözler önüne serdi.
Yaptırımlı Gemilerle Yükleme Başladı
Alınan bilgilere göre, bu sevkiyat Arctic LNG 2 projesinden çıkan dokuzuncu kargo olurken, proje geçen yıl başlamış ve ardından Batılı yaptırımlar nedeniyle durma noktasına gelmişti. Özellikle 2024’ün Ağustos-Ekim ayları arasında yapılan sekiz LNG sevkiyatı alıcı bulamamış, kargolar ya depolanmış ya da yüzer depolama ünitelerine aktarılmıştı.
“Iris” Gölge Ticaretin Sembolü Oldu
“Iris” adlı LNG gemisi, Ağustos 2024’te ABD’nin OFAC kurumu, ardından Eylül’de Birleşik Krallık ve Aralık’ta Avrupa Birliği tarafından yaptırıma tabi tutuldu. Geminin sahibi Rus devletine bağlı Sovcomflot olsa da, Birleşik Arap Emirlikleri merkezli bir paravan şirket üzerinden yönetildiği tespit edildi. Gemi işletmecisi Whitefox Ship Management da hem OFAC hem de İngiltere tarafından kara listeye alındı.
Murmansk Aktarması Yeni Soru İşaretleri Yaratıyor
Gemi takip ve istihbarat şirketi Windward’ın verilerine göre, Iris şu anda Rusya’nın Murmansk limanında demirli durumda. Burada yükünü, buz sınıfı olmayan başka bir gemiye yüzer depolama ünitesi üzerinden aktarmaya hazırlanıyor. Bu strateji, alıcıların risk iştahını test edebilir: Yaptırımlı terminalden ve gemiden çıkan LNG, “temiz” bir gemiyle taşındığında kabul edilecek mi?
Rusya’dan Yeni Bayrak Stratejisi
Geçtiğimiz yıl yükleme sırasında GNSS (konum) manipülasyonu yapan Iris, bu yıl 27 Haziran’daki yüklemede bu yönteme başvurmadı. Rusya’nın, gölge filoyu korumak için taktik değiştirdiği görülüyor. Artık açık bayrak (open registry) kullanımı azalırken, Iris dahil en az yedi LNG gemisi Rus bayrağına geçmiş durumda. Öte yandan bazı gemiler hâlâ Curacao bayrağı altında sahte belgelerle faaliyet gösteriyor, bu da bu gemilerin sigorta ve güvenlik sertifikalarının geçersiz olduğu anlamına geliyor.
Gölge Filoda Hareketlilik Devam Ediyor
Terminalin yakınlarında Rus bayraklı dört LNG gemisi daha yükleme için bekliyor. Bu gemilerden oluşan gölge filoda ciddi risk işaretleri göze çarpıyor:
15 LNG gemisinin 8’i sık sık “karartma faaliyeti” (dark activity) gerçekleştirmiş
3 gemi kimlik ve konum sistemlerinde manipülasyon yapmış
7 gemi, yaptırımlı gemilerle gemi-gemi aktarımı (STS) gerçekleştirmiş
Arctic LNG 2 projesinin yeniden faaliyete geçmesi ve gölge filo aracılığıyla yapılan bu sevkiyat, Rusya’nın Batı yaptırımlarına karşı stratejik direncini ve bu durumun düzenleyici kurumlar ile küresel enerji alıcıları açısından yeni etik ve hukuki ikilemler doğurduğunu açıkça ortaya koyuyor.
